آیا باید به کارآموز حقوق دهیم؟
استخدام کارآموز در هر سازمان مزایای بسیاری دارد. کارآموزان معمولاً با ورود خود ایده‌های جدید و منحصربه‌فردی را به سازمان وارد می‌کنند و کمک می‌کنند که سازمان با استفاده از این ایده‌ها رشد بیشتری را تجربه کند. علاوه بر این، استخدام کارآموز کمک می‌کند در بازار و در میان رقبا و همتایان خود تا حدود زیادی نیز سر زبان‌ها بیافتید. همچنین می‌توان هر کارآموز را به عنوان همکاری تمام وقت در ادامه راه در نظر گرفت. اما سوال اساسی که ذهن را به خود مشغول می‌کند این است که آیا به کارآموز حقوق دهیم یا خیر؟
ممکن است بودجه مناسبی برای پرداخت حقوق به کارآموزان در نظر نداشته باشید یا اینکه در بازار و در کسب و کارهای مشابه شما، همتایان‌تان به کارآموزان حقوقی پرداخت نمی‌کنند. اگر همتایان شما بدون پرداخت حقوق برای کارآموزان جذاب هستند، چرا باید به فکر پرداخت حقوق به کارآموز باشید؟
با اندکی جستجو و تحقیق نظرات متناقضی را در این باره خواهید دید. بسیاری معتقدند عدم پرداخت حقوق به کارآموز نوعی برده‌داری مدرن است. همچنین نام شما را به عنوان کارفرمای بد بر سر زبان‌ها می‌اندازد. اما از طرف دیگر بسیاری از کارآموزان حاضر هستند در ازای کسب تجارب مفید، بدون دریافت حقوق برای شما کار کنند. این اطلاعات متناقض ممکن است شما را گیج کند، اما سوال اصلی اینجاست که در تصمیم‌گیری‌های خود باید چه چیزی را در نظر بگیریم؟
برای رسیدن به سوال آیا باید به کارآموز حقوق دهیم؟ کمی تحقیق کردیم و با چند کارشناس منابع انسانی به گفتگو نشستیم. پس از صحبت با این کارشناسان به مشکل بودن هرچه بیشتر این تصمیم پی بردیم.
نتایج مشورت با این کارشناسان به ما ثابت کرد که ابهامات و سوالات فراوانِ اخلاقی و قانونی بر سر دو راهی تصمیم‌گیری وجود دارد. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که با وجود همه بحث‌ها، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید کدام استراتژی برای کسب و کار شما بهتر است.
اگر بر سر این تصمیم‌گیری مردد هستید به چند نکته کلیدی که در ادامه می‌آید توجه کنید. با در نظر گرفتن این نکات تصمیم‌گیری در خصوص پرداخت یا عدم پرداخت حقوق به کارآموز برای شما ساده‌تر می‌شود.
قوانین در خصوص پرداخت یا عدم پرداخت حقوق به کارآموز چه می‌گوید؟
قانون کار ایران صراحتاً اعلام کرده که کارآموز هم شامل قانون کار می‌شود و علاوه بر دستمزد، باید از روز اول نام او در لیست بیمه قرار بگیرد. با این حال، در قوانین ایالات متحده ذکر شده اگر نمی‌خواهید به کارآموز حقوق پرداخت کنید، حتماً باید به او مهارت و توانمندی فوق‌العاده‌ای را بیاموزید، به علاوه شما نمی‌توانید از حضور او سود برده و درآمدی از کار او داشته باشید و از این درآمد، درصدی را به خودش اختصاص ندهید.
در قانون کار ایالات متحده هر رابطه‌ای خارج از رابطه مبتنی بر آموزش، تعلیم و کمک نیازمند جبران و دستمزد است، مگر آنکه فرد داوطلبانه قبول کند در ازای درآمدی که کارفرما از تلاش و مشارکت او می‌برد، درخواست حقوق و دستمزدی ندارد.
در کشورهای دیگر هم کم و بیش با همین صراحت بر ضرورت پرداخت حقوق به کارآموز تاکید شده است، اما دلیل موارد متعدد متناقض با این قانون چیست؟ چرا در سراسر جهان تعداد کارآموزان بدون حقوق از کارآموزان حقوق بگیر بسیار بیشتر است؟ این موضوع به خاطر تعدد افراد جویای کار و جویای تجربه است. این در حالی است که در مواردی مشاهده شده که خود قانون‌گذاران هم به کارآموزان حقوقی پرداخت نمی‌کنند!
کارآموزانی که حقوق می‌گیرند رضایت شغلی بالاتری دارند
ورای دلایل قانونی، دلایل دیگری برای پرداخت حقوق به کارآموزان وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهد کارآموزانی که حقوق می‌گیرند، میل بیشتری به کار کردن، مشارکت، انرژی گذاشتن و تلاش کردن دارند و نهایتاً موفق‌تر خواهند بود. بنابراین اگر به کارآموز انرژی و انگیزه دهید، احتمالاً همکاری فوق‌العاده برای آینده خواهید داشت.
کارآموزان راضی تبدیل به سفیران برند شما خواهند شد و درباره شما و فرهنگ سازمانی شرکت‌تان با اطرافیانشان صحبت می‌کنند. به این ترتیب در استخدام‌های آینده خود هزینه‌های کمتری صرف خواهید کرد. اگر به کارآموزان خود حقوق پرداخت کنید، شانس اینکه با کارآموزان بهتری رو‌به‌رو شوید بسیار بیشتر خواهد بود.
اگر نمی‌توانید به کارآموز حقوق پرداخت کنید، قراردادی مفید با او منعقد کنید
با توجه به اطلاعاتی که در بندهای بالا خواندیم، تا حدود زیادی مشخص شد چرا کارفرمایان دوست ندارند به کارآموزان حقوق دهند. دلیل اصلی را می‌توان صرفه‌جویی بسیار زیاد در منابع مالی دانست. دلیل بزرگ بعدی نیز تعداد بالا و بدون محدودیت به کارگیری کارآموزان بدون حقوق است.
در این میان چون کارآموزان با کارفرما توافق کرده‌اند که هیچ حقوقی دریافت نکنند، به راحتی می‌توانند توجه خود را تنها معطوف به آموزش کنند و مهارت‌ها را همان‌طور که شما می‌خواهید فرا بگیرند. با این حال در نظر بگیرید، کارآموزان رایگان انتظار دارند واقعاً چیزی به معلوماتشان اضافه شود.
هیچ‌کس به آموزش دیدن بدون حقوق علاقه‌ای ندارد، اما آن‌ها پذیرفته‌اند که با معلوماتی بالا وارد بازار کار شوند، و در قبال این معلومات حاضر شده‌اند از شما حقوقی نگیرند. پس باید توجه بسیار زیادی به کسب تجربه و آموزش درست مهارت‌ها به این افراد داشته باشید. اگر از آن‌ها بخواهید کارهای پیش پا افتاده و دفتری یا کارهای شخصی شما را انجام دهند، چیزی به آن‌ها آموزش نداده‌اید. اگر در این بخش درست عمل نکنید پس از پایان دوره کارآموزی هیچ شخصی به استخدام تمام وقت آن‌ها تمایل نخواهد داشت. پس در حق آن‌ها اجحاف کرده‌اید.
با کارآموزان دقیق و شفاف صحبت کنید. به آن‌ها بگویید که حقوقی پرداخت نمی‌کنید، اما به آن‌ها تاکید کنید که مهارت‌های خاصی را به آن‌ها آموزش می‌دهید، و آن‌ها می‌توانند در این فرصت روابط خوبی را شکل دهند و پس از پایان دوره کارآموزی به راحتی وارد بازار کار شوند.
جمع‌بندی
اگر قصد استخدام کارآموز دارید، ابتدا قوانین موجود را مطالعه کنید تا بتوانید درست تصمیم بگیرد. پس از آن با کارآموز مورد نظرتان گفت‌وگو کنید و به توافقی با جزئیات دقیق برسید. سعی در استفاده استثماری از کارآموزان نداشته باشید. در عوض، تلاش کنید رابطه‌ای سودمند و توافقی شکل دهید. تا جایی که می‌توانید به کارآموز حقوق دهید و اگر هم نمی‌توانید به آموزش او توجه ویژه‌ای داشته باشید.