برنامه نویس کامپیوتری شغلی پر از مسئولیت است که در آن باید به چالش‌های بسیاری غلبه کرد. به همین دلیل نیاز به طیف گسترده‌ای از مهارت‌ها دارد. برنامه‌نویسان حرفه‌ای، ترکیبی از توانایی‌های فنی را با مهارت‌های نرم (Soft Skills) مانند ارتباطات و کار تیمی در اختیار دارند. در این مقاله به مهمترین مهارت‌هایی می‌پردازیم که یک برنامه نویس باید برای پیشرفت شغلی داشته باشد.
مهمترین مهارت‌های مورد نیاز برنامه نویس چیست؟
برنامه‌نویسان باید بتوانند کدهایی برای استفاده در برنامه‌های کامپیوتری تولید کنند. قطعه کدی که یک برنامه‌نویس تولید می‌کند، برای رفع یک مشکل، راه‌اندازی سیستم یا رسیدن به خروجی مد نظر، بکار می‌رود. به‌طور کلی برنامه‌نویسی منجر به مجموعه‌ای از اقدامات می‌شود که نتیجه ملموسی در پی خواهد داشت و خروجی آن یک برنامه نرم‌افزاری، صفحه وب، برنامه موبایلی یا حتی تصویر نمایش داده شده بر روی کامپیوتر خواهد بود. کار برنامه‌نویسی ادغامی از هنر و علم است.
نمونه‌هایی از مهارت‌های برنامه نویس کامپیوتر
مانند بسیاری از زمینه‌های دیگر، مهارت‌های برنامه نویس کامپیوتری شامل مجموعه‌ای از مهارت‌های سخت و نرم خواهد بود. مهارت‌های سخت (Hard Skills) به توانایی‌های قابل اندازه‌گیری اشاره دارد که در طول زمان از طریق تمرین یا مطالعه ایجاد می‌شوند.
از سویی دیگر، مهارت‌های نرم (Soft Skills) توانایی‌هایی هستند که برنامه‌نویسان را قادر می‌سازند تا در یک محیط کاری به‌طور موثر به انجام وظایف پرداخته و با دیگران تعامل داشته باشند. در ادامه به برخی از مهارت‌های ضروری برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه‌ای اشاره می‌کنیم:
۱- تسلط به زبان‌های برنامه‌نویسی
کدها با زبان‌های برنامه‌نویسی مانند C++، Java، SQL یا Python نوشته می‌شوند. از برنامه‌نویسان انتظار می‌رود که همه زبان‌های برنامه‌نویسی موجود را یاد بگیرند. اما برای افزایش فرصت‌های شغلی برنامه‌نویسی، تسلط به حداقل ۲ زبان برنامه‌نویسی ضروری است. اکثر برنامه‌نویسان ابتدا حوزه‌ای تخصصی را برای فعالیت انتخاب می‌کنند و سپس زبان برنامه‌نویسی مناسب آن حوزه را یاد می‌گیرند.
۲- یادگیری مفاهیم پایه‌ای برای برنامه‌نویسی
توانایی یادگیری مفاهیم پایه‌ای و به‌کارگیری آنها در مسائل دیگر یک مهارت ضروری برای برنامه‌نویسان است. آشنایی با الگوریتم‌های برنامه‌نویسی، طراحی الگوریتم، توابع بازگشتی و… کمک زیادی به برنامه نویس برای یافتن راهکارهای خلاقانه در مسائل جدید خواهد کرد.
۳- مهارت‌های ریاضی
بسیاری از جنبه‌های برنامه‌نویسی نیازمند داشتن درک ریاضی فراتر از سطح پایه‌ای است. آشنایی با گراف‌ها، آمار مقدماتی، جبر و استقراء کمک زیادی به برنامه نویس برای طراحی الگوریتم‌های کاربردی و حل مسائل خواهد کرد.
۴- توانایی حل مسئله برای برنامه نویس
اغلب کدهای کامپیوتری برای حل مسئله‌ای نوشته می‌شوند. برنامه‌نویسان باید توانایی کافی در شناسایی مشکلات، درک عوامل ایجادکننده مشکل و یافتن کارآمدترین راه برای حل آن از طریق برنامه‌نویسی را داشته باشند. در برنامه‌نویسی باید بهینه‌ترین راهکار ارائه شود.
۵- مهارت‌های ارتباطی
به‌طور معمول برنامه نویس بیشتر زمانش را به‌صورت انفرادی در مقابل کامپیوتر می‌گذارند. با این حال، بسیاری از موقعیت‌های شغلی یا فرصت‌های جذب پروژه ملزم به برقراری ارتباط موثر با مدیران کسب و کارها، مدیر پروژه یا سایر برنامه‌نویسان است. به‌خصوص زمانی که در پروژه‌های بزرگ یا پیچیده کار می‌کنید، باید توانایی ارتباط با دیگر اعضای تیم را داشته باشید.
اشتراک‌گذاری کد و حل مشکل برنامه‌ها با کمک مهارت‌های ارتباطی عالی، به اجرای ایده‌ها و یافتن بهینه‌ترین راه‌حل‌ها کمک می‌کند.
۶- مهارت‌های نوشتن
هر برنامه‌نویسی باید فرایندهای کار یا راه‌حل‌ها را به‌طور دقیقی برای استفاده در آینده یا اطلاع دیگران مستند کند. برنامه‌نویسان فرایندها و روش‌های استفاده از نرم‌افزارها را در فایل‌های آموزشی متنی به کارکنان یا کاربران انتقال می‌دهند. به همین دلیل، برنامه نویس باید مهارت‌های نوشتاری خوبی داشته باشد.
۷- کنجکاوی برنامه نویس
موثرترین و موفق‌ترین برنامه‌نویسان کنجکاوند تا کارها را به بهترین شکل انجام دهند و راه‌هایی برای کارآمدتر کردن امور بیابند. تمایل به توسعه مداوم و کنجکاوی علمی، به یک برنامه نویس کمک خواهد کرد.
۸- اشتیاق برای کار
برنامه‌نویسی کار ساده‌ای نیست. برنامه‌نویسان باید ساعت‌ها بر روی یک کد تمرکز کنند تا به نتیجه مورد انتظار برسند. اغلب اوقات برای آماده‌سازی یک کد محدودیت زمانی وجود دارد و برنامه‌نویسان مجبورند با شب بیداری، چندین روز برای آماده‌سازی یک قابلیت جدید در نرم‌افزار تمرکز کنند. بدون داشتن اشتیاق و انگیزۀ کافی، امکان دستیابی به موفقیت در برنامه نویسی وجود نخواهد داشت.
چگونه مهارت‌های برنامه‌نویسی را در خودمان تقویت کنیم؟
تفاوتی ندارد که یک برنامه نویس مبتدی یا حرفه‌ای با سال‌ها تجربه باشید، شما نیاز دارید که همیشه در حال یادگیری باشید تا پیشرفت کنید و مهارت‌های خود را افزایش دهید. برای افزایش مهارت‌های برنامه‌نویسی، راهکارهای زیر کمک زیادی به شما خواهند کرد:
۱- خودانگیزشی در برنامه نویس
برای دستیابی به رشد به‌عنوان یک برنامه‌نویس، باید میزان کافی خودانگیختگی (Self-Motivation) داشته باشید. مهم نیست که برنامه‌نویسان چقدر تجربه دارند، همیشه موضوعات جدیدی برای یادگیری وجود دارد. خودانگیزشی به برنامه نویس کمک خواهد کرد تا راه‌های جدیدی برای انجام بهتر کارها پیدا کند.
انگیزه کافی، برنامه‌نویسان را در مسیر یادگیری مداوم و کشف‌های جدیدی نگه می‌دارد که برای این حرفه ضروری است.
۲- توجه به جزئیات
خطاهای کوچک در کار برنامه‌نویسی تاثیرات غیرقابل انکاری بر روی نتیجه نهایی خواهند داشت. بنابراین توجه به جزئیات در برنامه‌نویسی ضروری است. یک برنامه نویس حرفه‌ای با دقت زیاد بر روی کدها، خطاهای احتمالی را تشخیص داده و راهکارهایی برای افزایش صحت آنها ارائه خواهد داد.
۳- منظم ماندن برنامه نویس
اگر قصد دارید در شغل برنامه‌نویسی موفق شوید، باید خودانظباطی را در خودتان تقویت کنید. برنامه‌نویسان با سازماندهای و برنامه‌ریزی، وظایف پیچیده را به بخش‌های قابل مدیریت تقسیم می‌کند. سازمان‌دهی و همکاری با سایر اعضای تیم برنامه‌نویسی از خصوصیاتی است که باید در برنامه نویس نهادینه شوند.
۴- استفاده از فناوری در مدیریت امور
برنامه‌نویسان با استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت پروژه، نرم‌افزارهای مدل‌سازی، ترسیم فلوچارت و… سعی می‌کنند تمرکز بیشتری بر وظایف کلیدی داشته باشند.
سخن پایانی
برنامه نویس یک عنوان شغلی جذاب و هیجان‌انگیز است که امکان رشد بسیاری در دل خود دارد. برنامه‌نویسان با مجموعه‌ای از مهارت‌های نرم و سخت، کدهای کاربردی تولید می‌کنند که اجرای بسیاری از سیستم‌های نرم‌افزاری به آنها وابسته است. شغل برنامه‌نویسی در توسعه بسیاری از کسب و کارها نقش مهمی دارد. به همین دلیل، برنامه‌نویسان حرفه‌ای مورد توجه شرکت‌های بزرگ قرار می‌گیرند و امکان کسب درآمد مناسبی از این حرفه خواهند داشت.