مدیریت استعداد چیست و چه تفاوتی با مدیریت منابع انسانی دارد؟

اگر مدیریت استعداد و مدیریت منابع انسانی (human resources) را به طور دقیق و جزئی نشناسید، احتمالاً این دو را با یکدیگر اشتباه خواهید گرفت. مدیریت استعداد با مدیریت منابع انسانی یک مفهوم واحد نیستند، اما در بخش‌های مختلف خود هم‌پوشانی‌های فراوانی دارند. این دو به نوعی خواهرخوانده یکدیگرند و بسیار به هم شباهت دارند.

اگر فکر می‌کنید مدیریت منابع انسانی سازمان شما، نسبت به حوزه و نوع فعالیت شما، در مسیر درستی قرار ندارد یا این مدیریت نسبت به اهداف سازمان شما به شکل مناسبی پیش نمی‌رود، شما با مشکل مدیریت استعداد در سازمان مواجه هستید.

اما مدیریت استعداد چیست و به چه صورت با مدیریت منابع انسانی که می‌شناسیم ارتباط دارد؟ در ابتدا تعریفی ساده و مشخص از این مفهوم ارائه خواهی کرد تا بعد از آن بتوانیم با به کارگیری بهینه آن، سازمان خود را به روی ریل پیشرفت برگردانیم.

مدیریت استعداد چیست؟

مدیریت استعداد یعنی به جای آنکه سوال کنیم آیا کارجو برای موقعیت شغلی مورد نظرمان مفید است یا خیر، بپرسیم آیا علاوه بر مفید بودن برای این موقعیت شغلی، این فرد برای مجموعه ما مفید خواهد بود؟ آیا او در اهداف آینده سازمان می‌تواند نقشی اساسی ایفا کند؟

بنابراین می‌توان گفت مدیریت استعداد، استراتژی کلان و جامعی است، به وسعت سازمان ما، برای استخدام، آموزش و تعلیم و حفظ بهترین و کارآمدترین همکاران ما در سازمان.

اکنون به طور کامل این مفهوم را درک کردیم، حال شاید این سوال پیش بیاید آیا مدیریت استعداد همان مدیریت منابع انسانی است؟ خیر، این طور نیست.همانطور که گفتیم اشتراکات این دو فراوان است، اما مدیریت استعداد اندکی کوچک‌تر و نوپاتر، کم‌تجربه‌تر، اما دوستانه‌تر از مدیریت منابع انسانی است.

مدیریت استعداد در منابع انسانی

مدیریت استعداد به طور طبیعی یکی از بزرگترین مسئولیت‌های منابع انسانی به شمار می‌آید. اما با این حال،صرف داشتن بخش منابع انسانی در سازمان، مدیریت استعداد را تضمین نمی‌کند و می‌توان گفت که کافی نیست. شما باید یک استراتژی مدیریت استعداد داشته باشید که فقط برای شرکت شما طراحی شده باشد تا به نتایج مطلوب دست یابد.

اهمیت مدیریت استعداد

پاسخ ساده برای اهمیت مدیریت استعداد این است که موجب جذب و نگه داشت کارمندان با استعداد می‌شود و مسلماً مهمترین دارایی شرکت شما، کارمندان هستند. مدیریت استعداد به شما کمک می‌کند تا ارزش کارمندان خود را به بالاترین حد برسانید و موجبات رشد آنها را فراهم کنید. دیگر مزایای مدیریت استعداد شامل موارد زیر می‌شود:

1. به کسب و کارها در بهبود عملکرد کمک می‌کند
2. به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا در رقابت با رقبا موفق عمل کنند
3. باعث نوآوری می‌شود
4. به تیم سازی کمک می‌کند
5. گردش مالی را کاهش می‌دهد
6. منجر به برند کارفرمایی قوی می‌شود
7. به دیگران انگیزه می‌دهد تا رشد کنند

مدیریت منابع انسانی چیست؟

از زمان قدیم با این مفهوم آشنا هستیم. مدیریت منابع انسانی پخته و مسئولیت‌پذیر است، اما ممکن است مثل مدیریت استعداد این چنین به یکباره بر سر زبان‌ها نیفتد. با این حال در کنار ما و در محیط کار ما خواهد ماند و با مدیریت استعداد مقایسه می‌شود. مدیریت منابع انسانی یعنی به همکارانمان به عنوان منابع سازمان بنگریم.

حال که این دو مفهوم را جداگانه شرح دادیم احتمالاً چند سوال فکرمان را به خودش مشغول کرده است. کاربرد هر یک از این دو مفهوم کجاست؟، چطور همکاران خود را کارآمدتر کنیم؟ و چگونه همکاران ما می‌توانند به بهترین شکل ممکن به کسب و کار ما کمک کنند؟

مدیریت منابع انسانی و مدیریت استعداد هر دو یک کار را می‌کنند اما رویکرد متفاوتی دارند. در ادامه سعی داریم بزرگ‌ترین تفاوت‌های این دو مفهوم مدیریتی را برشمرده و کمک کنیم در موقعیت‌های مختلف یکی از آن‌ها را انتخاب کنید:

تفاوت‌های مدیریت استعداد و مدیریت منابع انسانی

• ساختار: در مدیریت منابع انسانی، استخدام، آموزش و تعلیم و حفظ همکاران همه تماماً به عهده دپارتمان منابع انسانی است و قدرت در این ناحیه متمرکز شده است. اما در مدیریت استعداد، هر یک از این وظایف در دپارتمان یا کمیته مربوط به خود انجام می‌گیرد و در سرتاسر سازمان پراکنده است. با این رویکرد تمام سازمان در این قبال مسئول بوده و در این اقدامات نقش خواهند داشت.
• وظایف: مدیریت منابع انسانی بیشتر بر مدیریت اجرائی متمرکز است. دپارتمان منابع انسانی، بیشتر به موضوعاتی همچون پرداخت‌، مرخصی‌، پاداش، و شکایات همکاران می‌پردازد. این در حالی است که مدیریت استعداد تقریباً صرفاً و به طور انحصاری بر یاری‌رسانی و بهبود استعدادها در سازمان متمرکز است. توسعه و پیشرفت حرفه‌ای را در یک طرف و گزارش حضور همکاران را در طرف دیگر قرار دهید، هر دوی آن‌ها به اندازه کافی مهم هستند و هر دو هم در رابطه با همکاران ما هستند، اما دومی را می‌توان کاری دفتری در نظر گرفت.
• اجرا و پیاده‌سازی: مدیریت استعداد اقدامی استراتژیک است و اغلب به عنوان یکی از اهداف و برنامه‌های کلان سازمان، در کنار اهداف کلان و بلند مدت سازمان قرار می‌گیرد. این در حالی است که مدیریت منابع انسانی اقدامی مکانیکی و تاکتیکی است که با مدیریت روزانه افراد سر و کار دارد.

به کدام یک از این‌ دو رویکرد احتیاج داریم؟

انتخاب از میان این دو کاملاً به نوع کسب و کار شما بستگی دارد. نمی‌توان گفت یکی از این دو بر دیگری برتری و تقدم دارد. این دو، دو رویکرد و دیدگاه مجزا در مدیریت همکاران شما در سازمان هستند. بهتر است بگوییم برای تحقق رشد و توسعه مورد نظرتان در سازمان، باید از هردوی آن‌ها به اقتضای وضعیت بهره ببرید.

در زمان تصمیم‌گیری برای شرکتِ کوچکِ خود باید ببینید آیا شرکت شما به یکی از این دو بیش از دیگری نیاز دارد یا خیر. باید ببینید که از دپارتمان خود انتظار تحقق چه نتیجه‌ای را دارید؟ دپارتمان شما تا چه اندازه با ساختار و فرهنگ سازمانی شما هم‌خوانی دارد؟

اگر نیاز خود را در توسعه و پیشرفت همکاران خود می‌دانید، بهتر است بر مدیریت استعداد تمرکز بیشتری داشته باشید. با این حال، اگر در سازمانتان تنها به گروهی نیاز دارید که فقط کارهای دفتری و اجرائی انجام دهند، بهتر است تمرکزتان بر مدیریت منابع انسانی باشد.

همچنین اگر نیاز می‌بینید از هردوی این‌ها استفاده کنید. هیچ قانونی وجود ندارد که شما را از استفاده توامان آن‌ها منع نماید. اگر شما هم تجربیاتی در اداره سازمان خود بر مبنای مدیریت منابع انسانی یا مدیریت استعداد دارید و حتی اگر تعاریف دیگری برای این دو مفهوم در نظر دارید ما را از آن‌ها بهره‌مند نمایید.