کد اقتصادی چیست و دریافت آن چه مراحلی دارد؟
اگر شما قصد دارید یک شرکت به ثبت برسانید، دریافت کد اقتصادی یا کد مالیاتی یکی از اولین اقدام‌هایی است که باید بعد از تأسیس شرکت انجام دهید. زیرا برای بسیاری از فعالیت‌های تجاری از جمله باز کردن حساب برای شرکت، صادرات و واردات، ثبت قرارداد و پرداخت مالیات به کد اقتصادی نیاز خواهید داشت. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره کد اقتصادی و نحوه گرفتن آن بدانید.
کد اقتصادی چیست؟
برای هرکس که وارد فعالیت‌های اقتصادی می‌شود ضروری است که از قانون کار مطلع باشد و تمام مراحل قانونی راه‌اندازی و پیشبرد یک کسب و کار را بداند تا بعدا به دردسر نخورد. یکی از موارد بسیار مهم دریافت کد اقتصادی است. کد اقتصادی یا شماره اقتصادی یک شماره ۱۲ رقمی منحصربه‌فرد است که از سال ۱۳۷۵ تا امروز به هر واحد اقتصادی داده می‌شود. این کد توسط سازمان امور مالیاتی به افراد حقوقی و صاحبان مشاغل که موضوع قانون مالیات‌های مستقیم هستند، داده می‌شود. صاحبان مشاغل باید برای هر واحد شغلی یا هر محل به صورت جداگانه یک کد اقتصادی دریافت کنند. در حقیقت کد اقتصادی شماره‌ای است که سازمان مالیات هرکدام از واحدهای اقتصادی را با آن می‌شناسد.
چه کسانی باید کد اقتصادی داشته باشند؟
تمام مودیان مالیاتی یعنی کسانی که موظف به پرداخت مالیات هستند باید کد اقتصادی داشته باشند. این به این معنی است که تمام شرکت‌ها، اشخاص حقیقی یا اشخاص حقوقی که به نحوی به فعالیت اقتصادی و تجاری می‌پردازند موظف به گرفتن کد اقتصادی هستند. در نتیجه تمام شرکت‌هایی که خدماتی ارائه می‌کنند یا کالایی را تولید، مونتاژ، توزیع یا پخش می‌کنند باید در کنار ثبت شرکت کد اقتصادی را هم دریافت کنند. به‌علاوه تمام افرادی که برای کار در یک مکان خاص جواز کسب و پروانه فعالیت دارند نیز باید برای دریافت کد اقتصادی اقدام کنند.
اگر می‌خواهید کسب‌وکار جدیدی راه‌اندازی کنید و افرادی را هم برای شرکت خود استخدام کنید مقاله حقوق و دستمزد را از دست ندهید.
چه کسانی لازم نیست کد اقتصادی داشته باشند؟
در قانون مواردی برای افرادی که ملزم به دریافت کد اقتصادی نیستند، ذکر شده است. مورد اول مساجد، حسینیه‌ها و تکیه‌ها هستند مورد دوم افرادی هستند که در زمینه‌های هنری، فرهنگی و ادبی مشغول به فعالیت هستند. برای مثال می‌توان از نقاشان، خطاطان، مترجمان و نویسندگان نام برد. مورد سوم پیمانکارانی هستند که ارزش پیمان‌های سالیانه آنها کمتر از ۵۰ میلیون ریال است. به جز اینها اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و افرادی که در زمینه‌های تحقیقاتی و مشاوره فنی فعالیت می‌کنند نیز ملزم به دریافت کد اقتصادی نیستند. در نهایت نظام‌های صنفی و اتحادیه‌های مجاز نیز مشمول دریافت کد اقتصادی نمی‌شوند.
کد اقتصادی به چه منظوری استفاده می‌شود؟
کد اقتصادی برای دریافت کارت بازرگانی ضروری است. پس افرادی که قصد دارند برای دریافت کارت بازرگانی اقدام کنند، ابتدا باید کد اقتصادی خود را دریافت کنند. از دیگر مواردی که به کد اقتصادی نیاز دارد، ورود به انواع مناقصه‌ها و مزایده‌های دولتی و خصوصی است. شرکت‌ها و پیمانکارهایی که کد اقتصادی نداشته باشند اجازه ندارند در مناقصه‌ها و مزایده‌های خصوصی یا دولتی شرکت کنند.
مجموعه فعالیت‌هایی که برای رسمیت پیدا کردن به کد اقتصادی نیاز دارند بسیار گسترده هستند. صادر کردن تمامی فاکتورهای رسمی هم به کد اقتصادی نیاز دارد. فاکتورهایی که فاقد کد اقتصادی باشند رسمیت نخواهند داشت. همچنین برای اخذ قرار داد با شرکت‌های دولتی یا خصوصی به کد اقتصادی احتیاج پیدا می‌کنید. حتی گاهی برای باز کردن حساب‌های بانکی برای شرکت‌ها به دریافت کد اقتصادی نیاز خواهد بود. در نتیجه اگر می‌خواهید فعالیت‌های اقتصادی شما به طور کل رسمیت داشته و قانونی باشند، باید برای دریافت کد اقتصادی اقدام کنید.
اگر به‌تازگی وارد بازار کار شده‌اید یا قصد انجام این کار را دارید و می‌خواهید در آینده قراردادهای مختلفی را امضا کنید، بد نیست مقاله سفته چیست را هم مطالعه کنید.
اگر کد اقتصادی نداشته باشیم به چه مشکلاتی برخورد می‌کنیم؟
اگر شخصیت حقیقی یا حقوقی برای دریافت کد اقتصادی اقدام نکند در حقیقت از انجام تکلیف قانونی خود سرباز زده است. در نتیجه نمی‌تواند فعالیت‌های اقتصادی رسمی انجام دهد. در صورت عدم دریافت کد اقتصادی فرد نمی‌تواند در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را پر کند. در نتیجه از معافیت‌های مالیاتی مرسوم محروم می‌شود و مجبور به پرداخت جرایم مالیاتی هم می‌شود. در ضمن عدم دریافت کد اقتصادی باعث علی‌الراس شدن مالیات می‌شود.
با اینکه احتمالاً اجتناب از برخورد با مشکلات مالیاتی و جریمه‌های سنگین اصلی‌ترین دلیل دریافت کد اقتصادی است اما علاوه بر این شرکت‌ها با نداشتن کد اقتصادی از شرکت در مناقصات و بستن بسیاری از قراردادهای پرسود محروم می‌شوند و در رقابت با شرکت‌های دیگر به مشکلات بسیاری برخورد خواهند کرد.
در نهایت اگر کسی بدون داشتن کد اقتصادی فعالیت اقتصادی انجام دهد، در بار اول باید ۲ برابر سود حاصل از معاملات خود را به‌عنوان جریمه پرداخت کند. در صورت تکرار برای بار دوم، محل فعالیت شرکت یا فرد به مدت ۳ ماه پلمب خواهد شد. در مرتبه سوم، مدیران شرکت یا فرد متخلف به ۳ تا ۶ ماه زندان محکوم می‌شوند.
چطور کد اقتصادی را دریافت کنیم؟
اگر به‌تازگی شرکتی باز کرده‌اید باید حداکثر تا دو ماه بعد از ثبت شرکت برای تشکیل پرونده مالیاتی و دریافت کد اقتصادی اقدام کنید. در صورتی که زمانی بیشتر از دو ماه از ثبت شرکت بگذرد ناچار به پرداخت جریمه دیرکرد خواهید بود. کد اقتصادی ۱۲ رقم دارد و با عدد ۴ شروع می‌شود. برای دریافت این کد باید مراحل زیر را طی کنید.
اولین مرحله برای دریافت کد اقتصادی جمع‌آوری مدارک مورد نیاز است. مدارک مورد نیاز برای گرفتن کد اقتصادی شامل موارد زیر است که باید در دو سری تهیه شده و به قسمت تشکیل پرونده کد اقتصادی در ادارات مالیاتی و قسمت مستغلات اداره مالیاتی تحویل داده شود:
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی تمام شرکا و سهام‌داران
- گواهی امضای دارندگان حق امضای مجاز شرکت خطاب به اداره مالیات
- یک نسخه تکمیل شده از دفترچه تقاضای اخذ کد اقتصادی مودیان حقوقی
- کپی برابر اصل اجاره‌نامه محل شرکت که کد رهگیری و هولوگرام داشته باشد. (در اجاره‌نامه، مستأجر باید شرکت باشد)
- کپی برابر اصل تمام مدارک ثبتی شرکت شامل اساس‌نامه، شرکت‌نامه، تقاضانامه، صورت‌جلسه مجمع عمومی مؤسسین شرکت، صورت‌جلسه هیئت مدیره شرکت، روزنامه رسمی ثبت شرکت و روزنامه رسمی ثبت تغییرات شرکت
در نظر داشته باشید که باید به اداره مالیات مربوط به محل شرکت خود مراجعه کنید و در این مرحله حتماً باید یکی از دارندگان امضا مجاز شرکت در اداره مالیات حضور پیدا کند. بعد از آنکه پرونده خود را در اداره مالیات و قسمت مستغلات تشکیل دادید، در نوبت بازدید قرار می‌گیرید و یک کارشناس برای راستی‌آزمایی واقعی بودن شرکت شما به‌صورت سرزده از آن بازدید می‌کند و گزارش بازدید خود را می‌نویسد. در نهایت اداره مستغلات نامه‌ای مکتوب ارائه می‌کند و اعلام می‌کند که تخصیص کد اقتصادی بلامانع است. در این مرحله شما می‌توانید کد اقتصادی خود را دریافت کنید.
کارت اقتصادی چیست؟
طبق ماده ۱۶۰ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، بعد از آنکه پرونده مالیاتی برای شما تشکیل شد و کد اقتصادی خود را دریافت کردید، یک کارت برای شما صادر می‌شود که با نام کارت اقتصادی شناخته می‌شود. سازمان امور مالیاتی کشور کارت اقتصادی را صادر می‌کند و نام و شماره اقتصادی مودی مالیاتی را در آن ذکر می‌کند.
کد اقتصادی ۱۶ رقمی چیست؟
همان‌طور که گفتیم کد اقتصادی ۱۲ رقم دارد اما یک کد اقتصادی ۱۶ رقمی نیز وجود دارد که گاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در چند وقت اخیر سیستم مالیاتی جدیدی با نام سیستم جامع مالیاتی در کشور راه‌اندازی شده است تا مشکلات موجود در سیستم قدیمی را برطرف کند. در این سیستم تعداد افراد بیشتر است و با کدهای اقتصادی قدیمی مشکلاتی به وجود آمد که در نتیجه به ایجاد کد اقتصادی جدیدتری منجر شد که کد اقتصادی ۱۶ رقمی نام دارد. بنابراین افرادی که در سیستم جامع مالیاتی اقدام به پر کردن اظهارنامه مالیاتی می‌کنند، باید کد اقتصادی ۱۶ رقمی دریافت کنند.
کد اقتصادی چطور باطل می‌شود؟
طبق قانون مالیات‌های مستقیم در صورتی که هرگونه از موارد زیر پیش بیاید، کد اقتصادی باطل می‌شود:
- اگر خود فرد حقیقی اعلام کند که به فعالیت اقتصادی خود خاتمه داده است.
- اگر فرد حقیقی فوت کند.
- اگر یک شخص حقوقی مانند شرکت انحلال پیدا کند، بعد از انجام عملیات تسویه و لغو مجوز فعالیت.
- اگر مراجع قضایی حکمی مبنی بر ابطال شماره اقتصادی صادر کنند.
حالا که از جزئیات مربوط به کد اقتصادی باخبر شدید پیشنهاد می‌کنیم مقاله غرامت دستمزد چیست را هم مطالعه کنید.
سؤال‌های متداول درباره کد اقتصادی
- اگر یک شرکت قبلاً به ثبت رسیده باشد و حالا بخواهد با همان شماره ثبت و شماره ملی نام خود را تغییر دهد، نیاز به دریافت کد اقتصادی جدید دارد؟ خیر؛ هر شرکت تنها به یک کد اقتصادی نیاز دارد.
- برای دریافت گواهی ارزش افزوده به کد اقتصادی نیاز است؟ بله؛ کد اقتصادی یکی از مدارک ضروری برای دریافت گواهی ارزش افزوده است.
- آیا کسی می‌تواند از کد اقتصادی فرد دیگری استفاده کند؟ خیر؛ استفاده از کد اقتصادی دیگران غیرقانونی است و تخلف محسوب می‌شود.
- چطور از درست بودن کد اقتصادی شخصی در یک معامله مطمئن شویم؟ شما می‌توانید در هر معامله کد اقتصادی اشخاص حقیقی یا حقوقی را در سایت سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس evat.ir استعلام کنید و از صحیح بودن آن مطمئن شوید.
- آیا باید برای دستگاه کارت‌خوان کد اقتصادی تهیه کنیم؟ بله؛ برای دستگاه‌های کارت‌خوان باید در سازمان امور مالیاتی ثبت نام کرده و کد اقتصادی دریافت کنید.
